PFAS en de Hedwigepolder: Statenfractielid Bertie Steur tijdens Statenvergadering vrijdag 11 februari jl. Populair

PFAS en de Hedwigepolder

Statenvergadering 11 februari 2022

Vandaag zijn meerdere fracties voornemens om een motie in te dienen over de ontpoldering van de Hedwigepolder.

Dit naar aanleiding van de recent naar voren gekomen geluiden dat zich in de Westerschelde hoge gehaltes PFAS bevinden, welke bij ontpoldering ook in de Hedwigepolder terecht zullen komen.
Had dit in een eerder stadium onderkend kunnen en moeten worden? Het antwoord is ja.

Reeds in 2010 is een rapport van Deltares verschenen (zie bijlage) over doorgifte en ophoping van vervuilende stoffen in hogere organismen, uitgevoerd in opdracht van de Provincie Zeeland waarin nadrukkelijk PFC’s (PFAS) en met name PFOS worden genoemd omdat de gehalten in biota (prooidieren) hoog zijn, in dit rapport wordt al gemeld dat eerste onderzoeken laten zien dat PFOS mogelijk al bij lage concentraties effecten op o.a. reproductie en het immuunsysteem kan geven. Onderzoek naar biota is ook belangrijk omdat dit de beste indicatie geeft van de biologische beschikbaarheid van stoffen.

In de managementsamenvatting https://www.zeeland.nl/sites/default/files/digitaalarchief/ZEE1001138.pdf over dit rapport wordt ook gewezen op PFC’s (PFAS) met het advies dit mee te nemen in lopende biota onderzoeken. GS geeft in deze brief aan kennis genomen te hebben van het rapport en zelf geen specifieke rol te zien bij de uitvoering van de aanbevelingen maar zorg te dragen dat de aanbevelingen op de juiste plaats terechtkomen en ter hand worden genomen. De juiste plaats, zo valt verderop te lezen is bij Rijkswaterstaat waar binnen het MWTL-programma (Monitoring Waterstaatkundige Toestand des Lands) reeds monitoring van zoutwaterbiota plaatsvindt.

Was dit daadwerkelijk gebeurd dan was in 2012 bij invoering van de norm voor PFOS voor de KRW (Kader Richtlijn Water) gebleken dat de gehaltes in biota te hoog waren (en overigens nog steeds zijn).
Twee weken na het verschijnen van voornoemde managementsamenvatting verscheen het rapport van IMARES “Inschatting van de kwaliteit van toekomstige estuariene natuur in de Hedwigepolder” https://www.zeeland.nl/sites/default/files/digitaalarchief/IB21_603178b2.pdf .
Op blz 6 valt te lezen dat geperfluoreerde verbindingen (PFAS) buiten de scope van dit onderzoek vallen…

Op 31 maart 2015 verschijnt het in opdracht van de Provincie opgestelde IMARES rapport “Zeehonden in het Deltagebied, geperfluoreerde verbindingen en populatieontwikkeling” https://www.zeeland.nl/sites/default/files/digitaalarchief/IB21_603178b2.pdf
De tabel op blz 21 van dit rapport laat zien dat de gehalten PFOS in diverse diersoorten zo hoog zijn dat zij boven de dan inmiddels vastgestelde norm van de KRW vallen, met een factor 1,5 tot 50, afhankelijk van de diersoort. Deze norm van 9,1 ng/g natgewicht ligt overigens fors hoger dan de norm die vanuit het RIVM is bepaald voor veilige humane consumptie.

De huidige situatie is dat er ondanks het advies uit 2010 geen structureel onderzoek is gedaan naar PFOS in biota, na het bekend worden dat deze problematiek speelt zijn wel door Omroep Zeeland en de PZC kleine steekproeven gedaan waaruit blijkt dat de gehalten nog steeds een overschrijding van de norm van de KRW van 1 tot 4 maal laten zien. Gegevens uit België https://www.vmm.be/publicaties/veldstudies-naar-monitoring-van-biota-algemene-trends-en-relaties/@@download/attachment/Veldstudie_monitoring_biota_samenvattend%20verslag_TW.pdf? laten zien dat in dat gedeelte van de Schelde de hoeveelheid PFOS in biota ook (te) hoog is.

Na ontpoldering maakt de Hedwigepolder onderdeel uit van de Westerschelde, de bodem voldoet dan in het kader van de Waterwet aan de gestelde eisen voor PFAS, voor biota lijkt het er echter sterk op dat deze teveel PFOS bevatten voor de norm van de KRW welke dan ook voor de Hedwigepolder zal gelden.
Lijkt, want er is tot op heden nog geen representatief onderzoek gedaan.

Wij vinden het onbegrijpelijk dat Gedeputeerde Staten tot op heden ondanks alle zorgen die er leven, de bevindingen uit de onderzoeken uit 2010 en 2015 en uit recente steekproeven nog steeds volhoudt dat alle gehalten binnen de normen vallen, waar dit voor biota zeer waarschijnlijk niet het geval is, en dat er met een gerust hart ontpolderd kan worden.

Zo lang het niet wordt onderzocht heeft men er geen weet van, wij vragen ons inmiddels af of dat de tactiek is, of dat het hier gewoon grove nalatigheid betreft van uw college, wat ten koste gaat van onze Zeeuwse volksgezondheid en de natuur.

 Bijlages:

juli 2020:
Inschatting van de kwaliteit van toekomstige estuariene natuur in de Hedwigepolder

september 2010:
Veldstudie monitoring biota samenvattend verslag TW